Dava, davacı adına kayıtlı ... plakalı araçla, ilgili belediyeden izin veya ruhsat almaksızın belediye sınırları dahilinde ticari amaçlı yolcu taşımacılığı yapıldığı iddiasıyla, 2918 sayılı Kanunun Ek-2/3. maddesi uyarınca aracın 60 gün süreyle trafikten yasaklanmasına ilişkin işlem ile davacı adına para cezası kesilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan "Araçların tescil edildikleri amacın dışında kullanılması" başlıklı Ek 2. maddesinde; araçlarını motorlu araç tescil ve trafik belgesinde gösterilen maksadın dışında kullananlar ile sürülmesine izin veren araç sahiplerinin 14.400.000 lira para cezası ile cezalandırılacağı, ayrıca, aracın onbeş gün süre ile trafikten men edileceği, ilgili belediyeden izin veya ruhsat almaksızın, belediye sınırları dahilinde ticari amaçlı yolcu taşıyan kişiye, araç sahibine, bağlı bulunduğu durak, işyeri ve işletmelerin sorumlularına birinci fıkrada gösterilen idari para cezasının üç kat olarak, fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde tekerrürü halinde ise beş kat olarak uygulanacağı, ayrıca, aracın her defasında altmış gün süre ile trafikten men edileceği hükmüne yer verilmiştir.
2918 sayılı Kanun'un Ek- 2. maddesinde 21/02/2019 tarih ve 7166 sayılı Kanun'un 5. maddesi ile yapılan değişiklik neticesinde söz konusu madde; "Araçlarını motorlu araç tescil belgesinde gösterilen maksadın dışında kullananlar ile sürülmesine izin veren araç sahiplerine 1.002 Türk lirası idari para cezası uygulanır.
Ayrıca, araç on beş gün süre ile trafikten men edilir.
10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamında ilgili belediyeden;
a) Çalışma izni/ruhsatı almadan,
b) Alınan izin/ruhsatta belirtilen faaliyet konusu dışında,
c) Alınan izin/ruhsatta belirtilen çalışma bölgesi/güzergâh dışındabelediye sınırları dâhilinde yolcu taşımak yasaktır. Bu fıkranın (a) bendine uymayanlara 5.010 Türk lirası, (b) bendine uymayanlara 2.018 Türk lirası, (c) bendine uymayanlara 1.002 Türk lirası idari para cezası verilir. Fiilin işlendiği tarihten itibaren geriye doğru bir yıl içinde tekerrürü hâlinde, bu fıkrada yer alan idari para cezaları iki kat olarak uygulanır.
İşleteni veya sahibi, sürücüsünün kendisi olup olmadığına bakılmaksızın aracın bu maddenin üçüncü fıkrasına aykırı olarak kullanılmaması hususunda gerekli tedbirleri almak ve denetimini yapmakla yükümlüdür. Araç, bu maddenin üçüncü fıkrasının;
a) (a) bendinin ihlali hâlinde altmış gün,
b) (b) bendinin ihlali hâlinde otuz gün,
c) (c) bendinin ihlali hâlinde ise on beş gün süreyle trafikten men edilir.
İlgili belediye tarafından tahdit veya tahsis kapsamına alınmış ve bu kapsamda verilmiş çalışma izninin/ruhsatının süresi bittiği hâlde, belediye sınırları dâhilinde yolcu taşıyan kişiye 1.002 Türk lirası idari para cezası uygulanır ve eksikliği giderilinceye kadar araç trafikten men edilir.
Ayırıcı işareti bulunmayan üçüncü fıkra kapsamındaki araçlardan taşımacılık hizmeti alanlara da 334 Türk lirası idari para cezası uygulanır." şeklinde düzenlenmiştir.
Öte yandan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Servis Araçları Yönergesinin 1.maddesinde; bu Yönergenin İBB sınırları içinde yolcu taşıma izni verilen servis araçlarının hangi koşullar altında ve ne şekilde çalışacaklarını, bunların işleticileri ile verilen hizmetten yararlanan kuruluşlar/şahıslar arasındaki ilişkileri, uygulamayı yürütecek ve denetleyecek olan kuruluş ve organların yetki ve sorumluluk alanlarını belirlemek amacıyla hazırlandığı, 28.maddesinin 1.bendinde; Toplu Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğünden güzergah kullanım izin belgesi almadan çalışılması halinde yaptırım hükümlerinin uygulanacağı, 29.maddesinin 1.bendinde; bu yönerge hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında düzenlenecek zabıt tutanak ve raporlar doğrultusunda Yaptırım Cetvelinde belirtilen hükümlerin uygulanacağı, maddenin 3.bendinde; izinsiz taşımacılıkta kullanıldığı tespit edilen araçların taşıma hizmetinden men edileceği, Güzergâh Kullanım İzin Belgesi alınmadığı sürece çalışmalarının yasak olduğu, 4.bendinde; yapılan denetimlerde Güzergâh Kullanım İzin belgesi olmadan çalıştıkları tespit edilen araçlar hakkında, gerekli cezai işlemin uygulanacağı, düzenlenecek izin belgesi için o yılın güzergâh kullanım harcının %50 fazlasının alınacağı kurala bağlanmıştır.
Anılan Yönergenin ekinde yer alan Ek Yaptırım Cetvelinin 1.maddesinde ise; güzergah izin belgesi alınmadan taşımacılık yapılması halinde, ilk seferde aracın 2 gün, ikincisinde 3 gün üçüncüsünde ise 7 gün süreyle taşımacılıktan men edileceği, dördüncüsü ve fazlasında ise aracın taşıma hizmetlerinden men edileceği düzenlenmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacıya ait ... plakalı araçla ilgili belediyeden izin alınmaksızın ticari amaçlı yolcu taşımacılığı yapıldığından bahisle 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Ek-2/3.maddesi uyarınca aracın 60 gün süreyle trafikten men edilmesine ilişkin işlem ile davacı adına idari para cezası verilmesine ilişkin işlemin tesis edildiği, ancak dava konusu araç ile ticari taşımacılık faaliyeti yapabileceğine dair İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı Toplu Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğünce verilmiş ve işlem tarihinde geçerliliği bulunan "Turizm Servis Aracı Güzergah Kullanımı İzin Belgesi"nin mevcut olduğu anlaşılmaktadır.
2918 sayılı Kanun'un dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan Ek-2/3.maddesinde ilgili belediyedenizin veya ruhsat alınmaksızın ticari amaçlı yolcu taşımacılığı yasaklanmış olup; ticari amaçlı taşımacılık için alınan izin belgesinin niteliği ve konusu hususunda bir ayrıma gidilmemiştir.
Diğer yandan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde çalışan servis araçlarına ilişkin kurallar, ilgili Servis Araçları Yönergesinde düzenlemiş; belediyeden ticari amaçlı taşımacılık için alınan izin belgesindeki faaliyet konusu dışında yapılacak taşımacılıklar için yukarıda belirtilen yaptırımlar getirilmiştir.
Danıştay 8. Dairesinin, Dairemiz kararının bozulmasına ilişkin kararında dava konusu taşımacılığın, davacıya ait araç için düzenlenen güzergah izin belgesi kapsamında nitelenecek bir taşıma olmadığı ve izinsiz taksi taşımacılığı niteliğinde olduğu belirtilmiş ise de; işlem tarihinde yürürlükte olan yasa maddesinde belediyeden izin almaksızın ticari yolcu taşıyanlara ceza verileceği düzenlenmiş, ancak alınan izin belgesinde belirtilen faaliyet konusu dışında yolcu taşıyanlara ne tür bir ceza verileceği öngörülmemiştir.
Nitekim, daha sonra yasa koyucu tarafından da bu yönde bir ayırıma gidilerek, 2918 sayılı Yasanın Ek 2/3.maddesinde 18/10/2018 tarihli 7148 sayılı Yasa ile yapılan değişiklik ile ilgili belediyeden; (a) çalışma izni/ruhsatı almadan yolcu taşımacılığı yapılması halinde; (b) alınan izin/ruhsatta belirtilen faaliyet konusu dışında yolcu taşımacılığı yapılması halinde ve (c) alınan izin/ruhsatta belirtilen çalışma bölgesi/güzergâh dışında yolcu taşımacılığı yapılması halinde trafikten men süresi farklı idari yaptırımlar ve farklı miktarda para cezaları düzenlenmek suretiyle, belediyeden hiçbir izin almadan yolcu taşımacılığı yapanlar ile alınan izinde belirtilen faaliyet konusu, çalışma bölgesi ve güzergahı dışında yolcu taşımacılığı yapanlara farklı yaptırımlar getirilmiştir.
Bu bağlamda, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan yasa hükümleri dikkate alındığında herhangi bir izin olmadan yapılan ticari yolcu taşımacılığı ile ilgili belediyeden ticari taşımacılık yapmak üzere alınan izin kapsamı dışında taşımacılık yapılmasının aynı nitelikte değerlendirilemeyeceği ve aynı yaptırıma tabi tutulmasının hukuka uygun olmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu durumda, tescil belgesinde kullanım amacı ticari olarak kaydedilen araç için işlem tarihi itibariyle geçerliliği devam eden turizm servis aracı güzergah kullanım izin belgesi bulunduğundan 2918 sayılı Kanunun işlem tarihinde yürürlükte bulunan Ek 2/3. maddesi uyarınca tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.