Üniversitelerin tıp fakültelerinde profesör olarak görev yapan, aynı zamanda mesai saatleri dışında serbest meslek faaliyetinde bulunan veya özel sağlık kuruluşlarında çalışmakta olanlara 'taban ödeme' yapılması mümkün müdür?

Üniversitelerin tıp fakültelerinde profesör olarak görev yapan, aynı zamanda mesai saatleri dışında serbest meslek faaliyetinde bulunan veya özel sağlık kuruluşlarında çalışmakta olanlara 'taban ödeme' yapılması mümkün müdür?

İlgili mevzuat incelendiğinde; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Döner sermaye" başlıklı 58. maddesi, yükseköğretim kurumlarında döner sermaye işletmesi kurulması, gelirlerin izlenmesi ve elde edilen gelirlerin dağıtımına ilişkin temel esasları belirlemiştir. Bu maddeye göre, yapılacak ek ödemenin oranları ile usul ve esasları; yükseköğretim kurumlarının hizmet sunum şartları ve kriterleri, personelin unvanı, görevi, çalışma şartları ve süresi, eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetleri ve mesleki uygulamalar ile ilgili performansı ve özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma gibi hizmete katkı unsurları esas alınarak Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecektir.

Bu Kanun maddesine dayanılarak hazırlanan Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin (Yönetmelik), "Dağıtım esasları" başlıklı 5. maddesinin -15/09/2022 tarih ve 31954 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik ile değişik- (9) fıkrasında yapılan düzenleme ile 2547 sayılı Kanunun 58. maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personele yapılan ek ödemenin; temel ek ödeme ile teşvik ek ödemesinden oluştuğu, temel ek ödemenin ise sabit ek ödeme ile taban ödeme toplamından müteşekkil olduğu belirtilmiştir. Aynı fıkranın (b) bendinde ise taban ödemenin, 2547 sayılı Kanunun 58. maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personele yapılacak bir ödeme olduğu, Ek-4’te yer alan tablodaki kadro unvanına göre belirlenen taban katsayısının en yüksek devlet memuru aylığı ile çarpımı sonucu bulunacağı, hesaplamada aktif çalışılan gün katsayısı ayrıca çarpan olarak kullanılacağı ifade edilmiştir. Taban ödemenin personel motivasyonunu artırma amacı taşıdığı ve mesai saatleri dışında serbest meslek faaliyetinde bulunan veya özel sağlık kuruluşlarında çalışmakta olanlara ödenmeyeceği de belirtilmiştir. Buna ek olarak, aynı fıkranın (ç) bendinde, mesai içi teşvik ek ödemesinin tavan tutarı, 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası uyarınca hesaplanacak tavan tutardan sabit ek ödeme tutarı ile taban ödeme tutarı düşülerek tespit edileceği belirtilmiştir.

Yönetmeliğin 5. maddesinin 9. fıkrasının (b) bendine eklenen "Ancak bu ödeme mesai saatleri dışında serbest meslek faaliyetinde bulunan veya özel sağlık kuruluşlarında çalışmakta olanlara ödenmez." düzenlemesine göre, mesai saatleri dışında serbest meslek faaliyetinde bulunan veya özel sağlık kuruluşlarında çalışmakta olan öğretim üyeleri taban ödeme alamayacaklardır. Ancak, Yönetmeliğe göre bu kişilerin taban ödeme dışındaki sabit ödeme ve teşvik ödemesi gibi diğer ödemelerden faydalanabildikleri anlaşılmaktadır.

Yönetmeliğin 5. maddesinin 9. fıkrasının (b) bendine eklenen söz konusu düzenlemenin iptali istemiyle açılan davada, Danıştay Sekizinci Dairesinin 04/09/2024 tarih ve E:2022/7070, K:2024/4282 sayılı kararıyla, "Bu düzenlemenin; personelin kadro ve görev unvanı, görev yeri, çalışma şartları ve süresi, eğitim ve araştırma faaliyetleri, mesleki uygulamalar ile ilgili performansı ve özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma gibi hizmete katkı unsurları bakımından idarenin takdir yetkisinde oluşturulduğu, mesai saatleri dışında serbest meslek faaliyetinde bulunan veya özel sağlık kuruluşlarında çalışmakta olan hekimlere de sabit ek ödeme, teşvik ek ödemeleri, mesai dışında yapılan çalışmalara ait ek ödeme ve akademik teşvik ödemelerinin yapıldığı, sadece kurumda çalışanlarla, mesai saati dışında kurum dışında çalışanlar arasında hasta takibi ve performans olarak fark olduğu için taban ek ödemesinin yapılmadığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda, 2547 sayılı Kanun'un 58. maddesi ile idareye tanınan düzenleme yetkisi ve alanı içerisinde getirilen dava konusu düzenleme ile, personelin kadro ve görev unvanı, görev yeri, çalışma şartları ve süresi, eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetleri ve mesleki uygulamalar ile ilgili performansı ve özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma gibi hizmete katkı unsurları gözetilerek, yalnızca kamuda görev yapan doçent ve profesörlerin motivasyonlarının korunarak serbest meslek faaliyetinde bulunmalarının veya özel sağlık kuruluşlarında çalışmalarının önüne geçilmesinin kamu hizmeti açısından hizmetin gereği gibi sürdürülmesine ve kamu kaynaklarının etkili ve verimli kullanılmasına katkı sağlayacağı anlaşıldığından, idarenin takdir yetkisi içerisinde hizmet gerekleri ve kamu yararı gözetilerek yapılan dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık olmadığı sonucuna varılmıştır." gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 11/06/2025 tarih ve E:2024/3085, K:2025/1251 sayılı onanarak kesinleşmiştir.

Bu durumda, üniversitelerin tıp fakültelerinde profesör olarak görev yapan, aynı zamanda mesai saatleri dışında serbest meslek faaliyetinde bulunan veya özel sağlık kuruluşlarında
çalışmakta olanlara, Yönetmeliğin 5. maddesinin 9. fıkrasının (b) bendine eklenen "Ancak bu ödeme mesai saatleri dışında serbest meslek faaliyetinde bulunan veya özel sağlık kuruluşlarında çalışmakta olanlara ödenmez." hükmü gereğince, personelin ödüllendirilerek motivasyonunun artırılması amacını taşıyan "taban ödeme"nin yapılmasına imkân bulunmamaktadır.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 11/06/2025 tarih ve E:2025/31, K:2025/38 sayılı kararı.