Üretim Teşvik Primi Ödenmesi

3423 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Mesleki ve Teknik Öğretim Okulları Döner Sermayesi Hakkında Kanun'un 1. maddesinin 2. fıkrasında, döner sermaye işletme faaliyetlerinden elde edilecek kârın en çok üçte birinin, bu kârın gerçekleşmesini sağlayan personele katkıları oranında üretimi teşvik primi olarak dağıtılacağı, ancak, her personele verilecek primin yıllık tutarının en yüksek asgari ücretin yıllık tutarından fazla olamayacağı, Bakanlıkça uygun bulunan alanlarda, çalışma saati göz önünde bulundurulmaksızın parça başı ücret ödenmek suretiyle mal ve hizmet üretimi yaptırılabileceği, her personelin bir ayda alacağı parça başı ücretin toplamının, asgari ücretin iki aylık tutarından fazla olamayacağı, (Değişik cümle: 11/10/2011 KHK/666/5.md.) bu fıkra kapsamında teşvik primi ve parça başı ücret ödenenlere ayrıca fazla çalışma ücreti ödenmeyeceği hükmü yer almakta iken, anılan maddede yer alan "bu fıkra kapsamında teşvik primi ve parça başı ücret ödenenlere ayrıca fazla çalışma ücreti ödenmeyeceğine" ilişkin ibare Anayasa Mahkemesi'nin 10/10/2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 27/12/2012 tarih ve E:2011/139, K:2012/205 sayılı kararı ile; "KHK’nin 5.maddesinin (b) fıkrasıyla, 03.06.1938 günlü, 3423 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Mesleki ve Teknik Öğretim Okulları Döner Sermayesi Hakkında Kanun’un 1.maddesinin ikinci fıkrasının sekizinci cümlesinde yapılan değişiklikle, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı mesleki ve teknik öğretim okullarında görev yapan personele teşvik primi ve parça başı ücret ödenmesi durumunda, fazla çalışma ücreti ödenmeyeceği kurala bağlanmıştır. İptali istenen kurallarda öngörülen mali haklara ilişkin hükümlerin, mevcut veya yeni ihdas edilen ya da bir başka bakanlıkla birleştirilen bakanlıkların görev, yetki, teşkilat ve kadrolarının düzenlenmesiyle bağlantılı ve bunların zorunlu sonucu olmadığı, doğrudan mali haklara ilişkin bir düzenleme niteliğinde olduğu açıktır. (...) iptali istenen kurallar 6223 sayılı Yetki Kanunu kapsamında bulunmadığından Anayasa’nın 91.maddesine aykırı olduğu" gerekçelerine yer verilerek iptal edilmiş ve iptal hükmünün Resmi Gazete'de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiştir.

Diğer taraftan, Millî Eğitim Bakanlığı Döner Sermaye İşletmelerinde Üretimi Teşvik Primi Dağıtımı, Parça Başı Üretim, Atölye ve Tesislerin Özel Sektörle İşbirliği Yapılarak İşletilmesi Hakkında Yönetmelik'in 4. maddesinde, malî yıl sonu bilançosunda görülen kârın en çok üçte birinin, üretimi teşvik primi olarak dağıtılacağı, ancak, her personele verilecek primin yıllık tutarının en yüksek asgari ücretin yıllık tutarından fazla olamayacağı, üretimi teşvik priminin, mali yıl sonu bilançosunun düzenlendiği tarihi takip eden iki (2) ay içinde hak sahiplerine ödeneceği belirtilmiş; 5. maddesinde, üretimi teşvik priminin dağıtım esasları düzenlenmiş; 6. maddesinde de, üretimi teşvik primi ödenmeyecek personel sayılmıştır.

Maliye Bakanlığının, konuyla ilgili 13/04/2012 tarih ve 4562 sayılı görüş yazısında ise, üretimi teşvik primi veya parça başı ücret ödenenlere herhangi bir fazla çalışma ücreti ödenmemesi, üretimi teşvik primi veya parça başı ücret ödenenlere, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin ek 9. maddesi çerçevesindeki ek ödemenin yapılması gerektiği belirtilmiştir.

Örnek olayda, davacı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Öğretim Materyallerini Geliştirme, İnceleme Merkezi ve Akşam Sanat Okulu'nda öğretmen olarak görev yapmakta iken, anılan kurumun 31.10.2012 tarih ve 13870 sayılı makam onayı ile kapatılması üzerine başka birim emrine atandığı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Öğretim Materyallerini Geliştirme, İnceleme Merkezi ve Akşam Sanat Okulu bünyesinde ise döner sermaye işletmesinin bulunduğu ve söz konusu okulun kapanması dolayısıyla döner sermaye işletmesinin de tasfiye sürecine girdiği ve tasfiyeye ilişkin esasların 18.11.2012 tarih ve 170176 sayılı makam oluru ile belirlendiği, Öğretim Materyallerini Geliştirme, İnceleme Merkezi ve Akşam Sanat Okulu bünyesinde faaliyette bulunan döner sermaye işletmesinin 2012 yılında faaliyette bulunduğu 01.01.2012-31.10.2012 tarihleri arasında fiilen fazla çalışma yapıp ve buna istinaden fazla mesai ücreti alan personele üretimi teşvik primi ödemesi yapılmadığı, fazla çalışma ücreti almayan personele ise 19.12.2012 tarihinde üretimi teşvik prim ödemesi yapıldığı, bakılmakta olan davanın ise davacının 2012 yılı için tarafına üretimi teşvik primi ödemesi istemiyle yapmış olduğu 02/06/2014 tarihli başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali ve mahrum kalınan 2012 yılı çalışmalarının karşılığı olan üretimi teşvik priminin yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle dava açılmıştır.

Mahkeme; " Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca; döner sermaye işletme faaliyetlerinden elde edilecek kârın en çok üçte birinin, bu kârın gerçekleşmesini sağlayan personele katkıları oranında üretimi teşvik primi olarak dağıtılması, teşvik primi ve parça başı ücret ödenenlere ise ayrıca fazla çalışma ücreti ödenmemesi gerekmekte olup, uyuşmazlık konusu olayda ise; davacı tarafından 2012 yılına ait fazla çalışma ücreti ödendiği kabul edilmekle birlikte, 2012 yılına ait üretimi teşvik priminin ödenmediği hususunda da herhangi bir ihtilaf bulunmamaktadır. Uyuşmazlıkta; Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Öğretim Materyallerini Geliştirme, İnceleme Merkezi ve Akşam Sanat Okulu Döner Sermaye İşletmesinin 2012 yılına ilişkin, fazla çalışma yapan ve buna istinaden fazla çalışma ücreti ödenen personele üretimi teşvik primi ödemesi yapılmadığı, ancak belirtildiği üzere, sadece "teşvik primi ve parça başı ücret" ödenenlere ayrıca fazla çalışma ücreti ödenmemesi gerektiği, fazla çalışma ücreti alan personele üretimi teşvik primi ödemesi yapılmamasının düzenlemenin kapsamını aşan nitelikte bir yorum olduğu, bunun yanı sıra; dava konusu işleme dayanak teşkil eden 3423 sayılı Kanun'un 1. maddesinin 2. fıkrasında yer alan yer alan "bu fıkra kapsamında teşvik primi ve parça başı ücret ödenenlere ayrıca fazla çalışma ücreti ödenemeyeceğine" ilişkin ibarenin de, Anayasa Mahkemesinin 10/10/2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 27/12/2012 tarih ve E:2011/139, K:2012/205 sayılı kararı ile iptal edilmiş olduğu da dikkate alındığında, davacının, 2012 yılına ilişkin üretimi teşvik primi ödenmesi istemiyle yapmış olduğu başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Diğer taraftan, Anayasa'nın 125. maddesi uyarınca, hukuka aykırılığı ortaya konulan dava konusu işlem nedeniyle davacıya ödenmesi gerektiği halde ödenmeyen 2012 yılı üretimi teşvik priminin idareye başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazmini gerekmektedir. " şeklinde karar vermiştir.